zondag 4 november 2012

Recensie Tirza - Arnon Grunberg



Het boek Tirza van Arnon Grunberg werd in 2006 in september uitgegeven. Sindsdien is deze roman vele malen herdrukt en heeft het grote prijzen gewonnen. In 2007 won het de Gouden Uil Literatuurprijs en de Libris Literatuur Prijs. In 2010 werd het boek verfilmd en gespeeld door Nationaal Toneel.
Arnon Grunberg is geboren op 22 februari 1971 in Amsterdam. Hij volgde het Gymnasium, maar is in 1988 van school gegaan omdat hij voor de tweede keer bleef zitten. Daarna heeft hij gewerkt als onder andere jongste bediende bij een apotheek en als bordenwasser. Vroeger wilde Arnon Grunberg acteur worden, maar nadat hij twee rollen in films had gespeeld, kwam hij erachter dat hij het toch niet zo leuk vond. Hij hield niet van de strakke schema’s en de drukte. Toen is hij zich gaan verdiepen in het schrijven van boeken en sindsdien heeft hij vele boeken uitgebracht en belangrijke literaire prijzen gewonnen. Bekende boeken van deze schrijver zijn Blauwe maandagen en de Asielzoeker, met beide boeken heeft hij ook prijzen gewonnen. In 1987 schreef hij zijn eerste werk, dit was een toneelstuk genaamd Koningin Frambozenrood. Sinds maart 2010 schrijft hij een dagelijkse column op de voorpagina van de Volkskrant.  
Ik verwachtte van dit boek niet erg veel. Mijn moeder vertelde me namelijk dat ze het geen leuk boek vond en dat ze het niet uitgelezen had, maar zei dat ik het maar moest proberen te lezen. Bovendien vertelde meneer Philipsen dat hij er ook niet makkelijk doorheen kwam, en dat hij benieuwd was of ik het uit zou lezen. Mijn verwachtingen waren dus niet hoog.
Ik denk dat de boodschap van het verhaal is dat er in iedere persoon ‘een beest’ zit die naar boven kan komen. Dus dat iedereen wel iets slechts in zich heeft zitten wat bij de ene sneller naar boven kan komen dan bij de ander. Er worden ook vaak in het boek zinnen gezegd als: ‘het beest komt naar boven’ of ‘het beest kwam bij mij naar boven’. Het boek wordt geschreven vanuit de ogen van Jörgen Hofmeester die op de eerste indruk een nette man lijkt. Maar eigenlijk doet hij af en toe erg foute dingen. Bij dat soort gebeurtenissen staan meestal zinnen die als kern hebben dat het beest bij hem naar boven kwam. Ik denk dus dat de boodschap van dit boek is dat ieder mens wel eens slechte dingen doet en dat er ieder persoon wel iets slechts zit verborgen wat er op een gegeven moment uit komt.

Dit boek gaat over Jörgen Hofmeester, zijn twee dochters Ibi en Tirza en in mindere mate ook over 'de echtgenote', zijn vrouw. Het verhaal begint op het moment dat Tirza haar eindexamen heeft gehaald en er een feest gegeven gaat worden. Daarna zal ze met haar nieuwe vriendje Choukri door Afrika gaan trekken.
Jörgen's echtgenote had hem al veel eerder verlaten voor een jongere man, al zijn ze nooit gescheiden. Op een dag staat ze ineens weer voor de deur. Ze vertelde dat ze niet terug had willen komen maar nergens anders terecht kon. Hij beschouwt zijn vrouw als een indringer die hem ongelukkig en onzeker maakt. Jörgen had zijn leven lang trouw geld gespaard voor de kinderen en dat alles belegd in een Hedge Fund maar door de economische crisis na 11 september is hij al zijn geld kwijt geraakt. Als Tirza haar vriendje heeft opgehaald voor het feest en hen aan elkaar voorstelt ziet Jörgen Choukri direct als Mohammed Atta, een 11 september terrorist en heeft een grondige hekel aan hem.
Op Tirza's feest zoent 'de echtgenote' met één van Tirza's vrienden en heeft Jörgen zelf sex met een klasgenote van Tirza in het tuinhuisje. Tirza betrapt hen en Jörgen ziet zijn leven als een grote mislukking; zijn vrouw gedraagt zich als een valse slet, zijn dochter heeft een relatie met een terrorist en hij heeft seks met een piepjong meisje. In de dagen na het bovenstaande voorval realiseert Jörgen zich dat hij aan de epiloog van zijn leven gaat beginnen, hij besluit Tirza en Choukri voor hij hen op het vliegveld in Frankfurt zet nog een weekendje mee te nemen naar het huis van zijn ouders, vlakbij het vliegveld.
Eenmaal daar betrapt Hofmeester zijn dochter en haar vriend vrijend op de keukentafel. Hierna is hij volledig uit zijn humeur en gaat naar het dorp om een rijsttafel voor drie personen te halen, hij eet echter alles alleen op omdat Tirza en 'Atta' slapen. De volgende dag brengt hij Tirza en 'Atta' naar het vliegveld en zwaait hij ze uit. Jörgen wordt na een dag erg ongerust als hij nog niks van zijn dochter heeft gehoord, ze had namelijk belooft direct te bellen als ze aan waren gekomen. Hij reist Tirza achterna.
In Namibië aangekomen boekt Hofmeester een luxe hotelkamer en ontmoet een klein meisje, Kaisa genaamd, die hem haar gezelschap aanbiedt. Hij houdt Kaisa bij zich en vertelt haar het werkelijke verhaal; nadat hij zijn dochter en 'Atta' op de keukentafel had betrapt heeft hij Tirza doodgeslagen met een pook en 'Atta' heeft hij gesnoeid, vermoedelijk met een kettingzaag. De lijken heeft hij begraven. Na dit hele verhaal bekent te hebben aan Kaisa, die hem niet verstaat, keert hij terug naar Amsterdam. De lijken zijn inmiddels gevonden.

De verwachtingen die ik had van dit boek klopten. Ik had geen plezier in het lezen van dit boek. Dat komt vooral omdat ik me niet goed kon inleven in de hoofdpersoon, en dat wil ik graag als ik een boek lees. De hoofdpersoon, Jörgen Hofmeester, voerde soms acties uit waar ik me echt over verbaasde. Als voorbeeld: Nadat de echtgenote Jörgen had verlaten, bleef ze jarenlang weg en heeft hij niets meer van haar gehoord. Ineens na die zoveel jaren staat ze dan weer bij hem op de stoep met een koffer met als reden: ‘ik kon nergens anders meer naartoe’. Jörgen laat haar binnen en laat haar weer bij haar wonen. Hier kan ik me dus niet in verplaatsen. Als je vrouw je verlaat en na jaren weer terug komt en doet alsof er niets aan de hand is, zou ik dat niet accepteren. En al helemaal als ze zegt dat ze nergens meer naartoe kon. Als ze al die jaren weg is gebleven zonder iets van zich te laten horen, zou ze zich nu ook wel kunnen redden.
Een tweede voorbeeld is het vermoorden van Tirza en haar vriendje. Hier kan ik me ook niet in verplaatsen. Om je eigen dochter en haar vriendje te kunnen vermoorden moet er wel iets met je aan de hand zijn, want ik denk niet dat je dat zomaar kan doen. Jörgen gaat daarna gewoon naar Afrika om haar te zoeken, terwijl hij haar heeft vermoord. Dit vind ik een beetje verwarrend. Waarschijnlijk werd het hem allemaal een beetje te veel (het terugkomen van de echtgenote, de hedge fund, het nieuwe vriendje van Tirza “Mohammed Atta”), waardoor hij in de war raakte en rare dingen ging doen. Dit is de verklaring die mij het meest logisch lijkt.

Bovendien vond ik het boek een beetje langdradig. In het begin van het boek is Jörgen Hofmeester zich aan het voorbereiden op het feestje van Tirza. Dit neemt bijna een kwart van het boek in beslag. Er zijn wel veel flashbacks en terugblikken, maar alsnog begint het je een beetje te vervelen. Ik wilde na een tijdje wel eens weten hoe het feestje zelf zou zijn en hoe de reis van Tirza zou verlopen.
Het stuk in het boek waarin Hofmeester Afrika rondtrekt met het meisje Kaisa vind ik wel weer mooi. Ik vind het mooi hoe hij in zo’n ver land zo’n band op kan bouwen met een meisje die onbekend voor hem is en waarvan hij niets weet, én die zijn leeftijd helemaal niet heeft. Het meisje zegt de hele reis bijna geen woord, maar toch kan Hofmeester zijn hele verhaal bij haar kwijt en krijgt het gevoel alsof hij met iemand kan “praten”. Dit vind ik erg indrukwekkend.

Het boek vind ik erg actueel, het is ook nog niet zo lang geleden geschreven. De dingen die Hofmeester heeft meegemaakt zouden in deze tijd ook zo kunnen gebeuren.

Ik heb het boek met moeite uitgelezen. Als ik me iets meer in de hoofdpersoon had kunnen inleven zou het veel makkelijker zijn gegaan. Maar de dingen die de hoofdpersoon deed, kon ik me gewoon niet voorstellen. Ik raad dit boek dus niet aan, ook mede doordat het een beetje langdradig was geschreven.

Titel: Tirza
Auteur: Arnon Grunberg
Aantal pagina’s: 430
Uitgever: Nijgh & van Ditmar
Jaar van eerste uitgave: 2006

Bronnen (voor samenvatting): http://school-en-studie.infoyo.nl/samenvattingen/16323-arnon-grunberg-tirza.html

Geen opmerkingen:

Een reactie posten