Verwerkingsopdracht: persoonlijke beoordeling 'Hersenschimmen'

Hersenschimmen - J. Bernlef

Onderwerp

Het onderwerp van het boek “Hersenschimmen” vond ik erg interessant. In het boek wordt geschreven over iemand die dement is en ik vond het heel interessant om wat over dat onderwerp te lezen.  Vooral omdat ik in mijn eigen omgeving niet veel met dementie te maken heb gekregen in mijn leven. Ik kende wel iemand die dement was, maar dat was niet iemand die ik veel zag. Ik wist dus voordat ik dit boek las, niet precies hoe mensen die dement zijn zich gedragen. Wat ik wel wist, was dat hun korte termijngeheugen verdwijnt maar dat herinneringen van heel lang geleden wel terugkomen. Doordat ik nu een boek heb gelezen over dementie weet ik er veel meer vanaf. Het is niet alleen het geheugen van de dementerende dat verdwijnt, maar ze gaan zich ook heel anders gedragen. 

Mijn mening is zeker verandert nadat ik dit boek heb gelezen. Ik dacht altijd dat demente mensen zelf helemaal niets ervan af wisten dat ze dement waren en dat ze niets door hadden van hun rare acties. In dit boek werden heel duidelijk de fases van dementie beschreven door de dementerende persoon zelf. Hierdoor ben ik erachter gekomen dat ze alles wel gewoon meemaken en dat ze zelf ook gek van zichzelf worden. Voordat ik dit boek had gelezen, had ik meer medelijden met de familieleden van dementerende personen, omdat ik dacht dat de dementerende personen toch niets doorhadden. Maar nu ik meer over dementie weet, heb ik eigenlijk meer medelijden met de dementerende persoon, omdat ik zelf denk ik ook helemaal gek zou worden als ik mijn eigen handelingen en herinneringen niet meer goed kon besturen en dat moeten dementerende personen allemaal meemaken.

Gebeurtenissen

In dit boek lees je veel over de gevoelens en de gedachtes van de hoofdpersoon. Het hele boek wordt geschreven in de ik-persoon, door de ogen van de dementerende persoon. Je leest alle rare gedachtes die hij heeft en alle frustraties. Er wordt dus ook beschreven wat de dementerende persoon ervan vindt, dat hij steeds dingen vergeet, want dat heeft hij zelf ook door. Hij merkt zelf namelijk dat hij zich niet normaal gedraagt en hij beschrijft ook dat hij er soms helemaal bij is, en soms juist totaal niet doorheeft wat hij doet. Dan weet hij niet wat hij aan het doen is en begrijpt zichzelf niet. Je leest dus veel over de gevoelens en de gedachtes van de hoofdpersoon. Die staan centraal in het verhaal.

Er kwamen niet veel grote gebeurtenissen in het boek voor. Het was vooral een langzaam opbouwend verhaal. In het begin gebeurt er bijna niets, maar naarmate je verder bent in het boek gebeuren er meer rare dingen die met de dementie te maken hebben. Doordat er niet veel grote gebeurtenissen zijn, is het verhaal niet heel spannend. Maar dat hoeft naar mijn mening ook niet met dit onderwerp. De schrijver wil de lezer denk ik vooral een ander beeld geven van dementie. Dat doet hij met behulp van het schrijven van een verhaal dat langzaam de fases weergeeft van dementie. In het begin van de dementie doet de dementerende nog niet veel rare dingen, dus is het logisch dat er dan niet veel gebeurtenissen plaatsvinden. Aan het einde doet de demente persoon juist wel veel rare dingen, dus in het einde van het boek vinden er veel grote gebeurtenissen plaats. Ik vind dat deze manier van schrijven over dementie juist heel mooi is. In een verhaal over dit onderwerp hoeven er niet constant bijzondere dingen te gebeuren. De kracht van het verhaal was juist dat er niet zo veel gebeurde. Het aantal gebeurtenissen in dit boek vond ik daarom goed uitgekozen door de schrijver. 

Personen

In dit verhaal kon ik me erg goed inleven in de hoofdpersoon. Vooral ook omdat het in de ik-persoon werd verteld. En bovendien omdat er veel gevoelens en gedachtes werden getoond. Dat maakt het inleven al een stuk makkelijker. Als iemand verteld hoe hij zich voelt, kun je al sneller meeleven. En als een verhaal in de ik-persoon wordt geschreven, is dat nog makkelijker.

Sommige eigenschappen van de hoofdpersoon vond ik positief. Ik vond het bijvoorbeeld heel lief van de hoofdpersoon dat hij altijd nog aan zijn vrouw blijft denken, zelfs als hij dement is. Veel dementerende personen herkennen hun familie en vrouw niet meer. Maar het grootste gedeelte van het boek blijft hij haar herkennen en blijft hij haar geruststellen dat het allemaal wel goed komt. Dat vind ik lief van hem, want zijn vrouw wordt langzamerhand wanhopig en hij probeert haar nog steeds gerust te stellen, zelfs als hij niet helemaal goed meer kan denken. Dit vind ik dus een positieve eigenschap van de hoofdpersoon. Een negatieve eigenschap kan ik eerlijk gezegd zo snel niet bedenken. De hoofdpersoon is dement dus hij gedraagt zich sowieso al niet op de manier die je zou wensen. Door de dementie doet hij natuurlijk dingen die je liever niet ziet, maar daar kan hij zelf niets aan doen. Daarom kan ik dit niet zien als een negatieve eigenschap van de hoofdpersoon, ik zie het slechts als de invloed van de ziekte op de persoon. 

Opbouw

Het verhaal was best moeilijk te lezen. Het was lastig om te begrijpen wat de schrijver precies bedoelde. Dat kwam vooral door de halve zinnen aan het einde van het boek. Die zinnen werden maar half opgeschreven, omdat de dementerende persoon niet meer normaal kon denken en zijn zinnen kon afmaken. Dit was wel goed bedacht door de schrijver, omdat je je zo goed kon inleven in de hoofdpersoon. Je snapte er zelf eigenlijk ook niets van, net als de dementerende hoofdpersoon. Hierdoor was het wel best lastig om te begrijpen wat de hoofdpersoon nou bedoelde. Uiteindelijk kom je er wel uit door kleine aanwijzingen, maar het is dus niet zo dat je dit boek in een uurtje wegleest. 

Ik vond het een goed gekozen vertelperspectief. Vooral voor dit onderwerp, omdat je van dementerende personen niet snel te horen krijgt wat ze denken en hoe zij zich voelen, omdat ze niet meer normaal kunnen communiceren. Het was mooi om in dit boek te lezen wat er in het hoofd van een dementerend persoon omgaat. Het perspectief van vertellen in de ik-persoon vind ik dus goed gekozen bij dit onderwerp.

Taalgebruik

De woordkeuze in het verhaal was goed. De woorden waren goed te begrijpen en er werden niet extreem moeilijke of oude woorden gebruikt. Dat maakt het verhaal makkelijker om te lezen. De zinsbouw was in het begin ook goed. Aan het einde werd het wat moeilijker omdat de zinnen dus maar half waren. Of de zinnen bestonden uit maar één woord. Dit paste juist wel weer bij het verhaal en onderwerp, dus kort gezegd vond ik de woordkeuze en zinsbouw goed.

De dialogen werden op een natuurlijke wijze weergegeven. Je kon de gesprekken goed volgen. Het was vooral ook grappig om sommige dialogen te lezen. De vrouw van de hoofdpersoon stelde bijvoorbeeld een vraag aan de hoofdpersoon. De hoofdpersoon vroeg erover verder en hij en zijn vrouw begonnen over een ander onderwerp te praten. Als het gesprek beëindigd was, vroeg de hoofdpersoon zich af wat zijn vrouw ook al weer had gevraagd aan het begin. Typisch een teken van dementie en dat was grappig om te lezen, omdat je die vraag zelf wel onthouden had.